[commentaar] Hullie zijn ook gelovig!

‘Atheïsme is ook een geloof.’ Nee: ‘geloven dat atheïsme een geloof is, is ook een geloof’. Het is  mogelijk tot in het oneindige hiermee door te gaan. Het is de vraag waarom ‘is ook een geloof’ zo vaak en zo misplaatst gebruikt wordt om dat wat met geloof aangeduid wordt te diskwalificeren. Kort gezegd zou ieder geloof (of ongeloof) op de eigen merites beoordeeld moeten worden.
Er zijn atheïsten die zo fel het atheïsme verdedigen dat het bijna religieus lijkt. Er zijn religieuzen die zeer nuchter in het leven staan. Er zijn opvattingen, niet alleen religieuze, die wetenschappelijk onverdedigbaar zijn en zelfs onredelijk, andere religieuze opvattingen worden gezien als zeer redelijk. Zo zou een Johannes Calvijn de hand kunnen schudden van Dick Swaab. Beide geloven niet in een vrije wil. Vanuit andere motieven, maar de verschillen zijn beperkt.
Het is dus niet mogelijk om overtuigingen af te schrijven omdat ze religieus zijn, of de ideeën nu christelijk, islamitisch, of welk geloof dan ook zijn, of zelfs seculier, iedere overtuiging moet op de eigen merites worden beoordeeld.
De neiging van Donner om zomaar, want een concrete aanleiding is er niet, seculiere overtuigen aan te wijzen als ‘ook gebaseerd op geloofsaannames’ is daarmee nogal misplaatst. Zoals ook Bram van Dijk opmerkt in zijn artikel zegt Donner in feite helemaal niets. Het wordt door zijn manier van verwijzen naar seculiere overtuigingen als geloof vooral twijfelachtig of het geloof wel ergens voor staat.
De toespraak van Donner zou zin gehad hebben als hij het maatschappelijk belang van geloof onder het voetlicht gebracht zou hebben, of zou hebben laten zien hoe er in de praktijk met religie wordt omgegaan. Het zou mooi geweest zijn als Donner iets had laten zien van of en hoe de houding in Nederland ten opzichte van religie verandert.

Alles wat Donner echter niet had moeten doen, deed hij in deze toespraak. Hij richt zijn pijlen op de ‘seculiere overtuiging’ en roept: ‘Hullie zijn ook gelovig!’ De stelling die Donner opwerpt wekt sterk de indruk dat geloof helemaal nergens voor staat. Dat kan nooit zijn bedoeling zijn.