‘Een orthodoxe gelovige is fundamentalistisch’

Er is vaak onbegrip bij gelovigen over de manier waarop veel media over hen berichten. Voor met name seculiere media is het erg lastig om in de juiste vaktermen over religie te schrijven en religie ook op waarde te schatten. Om deze reden organiseerden de Christelijke Hogeschool in Ede, het Nederlands Dagblad en ISI Media het symposium Geloof in de media?! Bas Soetermans was erbij en deed verslag voor Vrijzinnig Evangelisch.

Bas Soetermans

“Goed onderzoek zorgt voor goede verslaggeving.” Het kost de verschillende debaters (Antoine Bodar, Hans Laroes, Annemiek Schrijver en Jan van der Stoep) op het symposium Geloof in de media?! weinig moeite om het hierover eens te worden. Toch erkennen allen dat dit bij het publiceren over religie vaak mis gaat.

“De Nederlandse journalist houdt niet van feiten, maar van meningen”, merkt voormalig NOS-hoofdredacteur Hans Laroes scherp op in zijn lezing Gereformeerde leugens, Mohammed B. en de Katholieke Vijand, een uitstekende toespraak.

Door het gebrek aan feitelijke kennis spreekt men al snel in algemene termen: een orthodoxe gelovige is fundamentalistisch, een dorp is zwaar gereformeerd, Urk is gesloten. Hoe dan wel tot feitelijke berichtgeving te komen? Middels degelijk onderzoek, stelt Laroes, door op zoek te gaan naar de context en achtergrondverhalen komt een goede verslaggever tot het ware nieuws.

Berichtgeving in de media over religie is een lastige zaak, blijkt tijdens het symposium. Kunnen niet-gelovige journalisten wel schrijven over religie? Hoe ga je als kerk of geloofsgemeenschap om met sensatiebeluste media? Wanneer ben je neutraal en objectief bezig, wanneer oordeel je en probeer je je publiek te overtuigen? Deze en veel meer andere vragen werden behandeld.

De middag begon rond één uur. Nadat de zaal welkom werd geheten door Alma Feenstra, academiedirecteur journalistiek en communicatie, werd het woord gegeven aan Eric van den Berg, die de rol zou vervullen als presentator. Van den Berg is eigenaar van onder meer Katholiek.nl, een onafhankelijke website voor katholiek Nederland en Vlaanderen. Na een korte inleiding vertelde hij wat we vandaag kunnen verwachten.

De immer charmante mediapriester Antoine Bodar haakt aan bij wat Laroes zegt, dat onbevangenheid cruciaal is tegenover (een andere) godsdienst, ook vanuit een journalistiek oogpunt. Want net zoals sport, kunst en politiek is religie onderdeel van het openbare leven. Verslaggevers hebben de plicht om ook over religie serieus en welwillend te schrijven, beoogt Bodar.

Vervolgens werden de masterclasses gehouden. Een vijftal was beschikbaar: Hoe neutraal kan journalistiek zijn?, Journalistieke dilemma’s bij kerkelijke schandalen, De lol van luisteren: interviewen van een gelovige, Waarom nog aandacht voor de kerk? en Rechtsbinnen en linksbuiten: slechte journalistiek over religie.

Zo lieten cultuurtheoloog Frank Bosman en Eric van den Berg in de masterclass  Rechtsbinnen en linksbuiten: slechte journalistiek over religie hoe een reportage met een enkel woord of de (on)juiste editing een heel andere lading kan krijgen.

Een voorbeeld is de ‘hostierel’: in februari 2010 werd in goed overleg de homoseksuele Prins Carnaval de hostie ontzegd, omdat het volgens pastoor Luc Buyens geen goed teken zou afgeven. In de media werd het opgepikt als ‘priester weigert homo eucharistie’. Het gevolg was dat het COC een protestactie begon die de volgende zondagsdienst verstoorde. Wat hebben we hier zien gebeuren? De media rukte het voorval uit zijn verband, terwijl geen enkel vertegenwoordiger van de kerk moeite nam het verhaal wél goed uit te leggen.

Tijdens het symposium werd ook het Geel-Witte Boekje aangeboden aan Antoine Bodar en Hans Laroes. Het Geel-Witte Boekje is bedoeld om nieuwsmedia de katholieke ‘vaktermen’ te laten begrijpen.

Het symposium werd afgesloten met het eerder genoemde debat. Bodar en Laroes, IKON-presentatrice Annemiek Schrijver en Jan van der Stoep, docent aan de VU en de CHE, kwamen niet tot een verhitte discussie; ze waren het met elkaar eens dat goed onderzoek zorgt voor goede verslaggeving.

Bas Soetermans (24) is tweedejaars student godsdienst – pastoraal werk. Hij heeft stage gelopen bij De Nieuwe Liefde van Huub Oosterhuis en is momenteel bezig met Khalid Zegt…, een interreligieuze blog. Volg hem op twitter @soetermans en op khalidzegt.tumblr.com

Alle artikelen over het symposium Geloven in de media vind je hier