Categorieën
Kerk

De wereld is belangrijker dan de kerk

Kerken die vasthouden aan een manier van kerkzijn die vooral de traditionele ‘incrowd’ plezieren zijn gedoemd om ten onder te gaan. Dat betoogt Marco van Vuuren. Volgens hem is juist de wereld belangrijk om het voortbestaan van de kerk te garanderen.

Marco van Vuuren

Sinds mijn tienerjaren ging ik naar de Christelijk Gereformeerde Kerk (CGK) in mijn woonplaats Apeldoorn. Steeds vaker verzon ik smoesjes om niet naar de samenkomst te hoeven. Ik had het niet meer naar mijn zin in de sterk vergrijsde gemeente en vond er nauwelijks aansluiting bij leeftijdgenoten. Deze kerk verliet ik een jaar of vijftien geleden. Het Woord werd er wel verkondigd, maar de manier waarop dit gebeurde kon mij weinig bekoren. Goed onderwijs, maar weinig praktisch.

Iedere poging tot modernisering van deze sterfhuisconstructie eindigde in een zeperd. Het was het status quo van de kerk die mij wegjoeg. Alles was gericht op de grijze harde kern die – de kerk van alle eeuwen en plaatsen – zo lang mogelijk in onveranderde vorm voort wil zetten.

Zelfs de wat progressievere christelijk gereformeerde kerken hadden (en hebben) te kampen met de ijzeren greep van de Generale Synode die de scepter zwaait. Je hoort het establishment haast zeggen: ‘we hebben het altijd op deze manier gedaan en het heeft altijd gewerkt, dus waarom veranderen?’

Ondertussen is het christelijk gereformeerde klimaat wel wat milder, maar in mijn tijd kon niets. Je had je maar te voegen naar de heersende orde. Langzaam zingen, en vooral niet te vrolijk!

Ik zocht mijn toevlucht tot een evangelische gemeente, ook in Apeldoorn.

De plaats waar ik neerstreek was als een frisse oase voor mij en mijn gezin. Ik kwam er tot rust, kreeg er goede ‘voeding’ en ik leerde er nieuwe dingen. Maar de grootste verademing vond ik toch in het feit dat in deze gemeente “Ieder deel naar vermogen bijdraagt tot de groei van het lichaam, dat zo zichzelf opbouwt in de liefde” – zoals Paulus het zo mooi zegt in zijn brief aan de Efeziërs. Dat is mooi, dat is fijn en in zekere zin maakt het je – om maar eens een moderne kreet te gebruiken – een beetje ‘eigenaar van de toko’. Wie wil dat nu niet? Kortom, ik ging weer met plezier naar de kerk, totdat ik erachter kwam waarvan ik ‘eigenaar’ was geworden.

Ik begon tegen een aantal grenzen aan te lopen die ik herken uit mijn tijd bij de CGK.

Zo blijkt ook deze Evangelische Gemeente een plek waar men heel graag ‘de boel bij elkaar houdt’.  Door het aanhouden van de koers waarbij de meeste gemeenteleden zich prettig voelen, moet het toch goed blijven gaan, zo is het devies. Op zich is het natuurlijk niet onbelangrijk de eenheid te bewaren, maar als eenheid voor visie gaat kom je als kerk in de problemen.

In dat opzicht verschillen voornoemde gemeenten eigenlijk weinig van elkaar: Er heerst een gevestigde orde die zeer naar binnen gericht is, hoofdzakelijk gericht op het in stand houden van de kerk. De kerk is verworden tot een doel op zich.

Ons woord kerk is een vertaling van het Griekse woord ‘ecclesia’, dat niet alleen de betekenis ‘kerk’ heeft, maar wat ook betekent ‘om bijeen te roepen’. In de eerste betekenis van het woord zit net zo weinig dynamiek als in de gemiddelde kerk. De tweede betekenis ‘om bijeen te roepen’ is gelukkig wat doelgerichter en draagt de juiste dynamiek. De kerk is er niet primair voor de gelovigen, de kerk is er om niet-gelovigen vanuit de wereld bij elkaar te roepen.

De kerk is geen doel op zich, maar een middel daartoe.

Gemeenteleden die geestelijk volwassen worden en tot deze ontdekking komen kunnen zich maar beter voorbereiden op een ongezonde dosis frustratie. Het establishment is graag bereid toe te geven dat de praktijk van de kerk een andere moet zijn dan ‘de kerkbanken warm te houden’, echter deze bekentenis leidt niet automatisch tot een koerswijziging. Snel wordt er gerefereerd aan het volk Israël in de woestijn, waarbij de vrouwen en kinderen voorop gingen om het tempo van de ‘gemeente’ te bepalen.

Ik ben niet echt een ‘schriftgeleerde’, maar als ik Handelingen 6 erop nalees, dan zie ik juist dat er speciaal diakenen worden aangewezen om te zorgen voor de zwakkeren, zodat de apostelen door konden gaan met bidden en bijeenroepen.

Mijns inziens zit de kerk in de knel omdat de prioriteiten verkeerd gesteld worden. Het is geen wonder dat de wereld geen boodschap heeft aan de kerk, want de kerk heeft schrijnend genoeg geen boodschap aan – of voor – de wereld.

Er is een hoop moed voor nodig om de kerk terug te krijgen in de samenleving. Het vergt dappere leiders die bereid zijn hun nek uit te steken, die ogenschijnlijk risicovolle beslissingen durven te nemen. Leiders die de wereld belangrijker vinden dan de gemeente.

Zulke leiders lopen het risico gemeenteleden te verliezen. Bange gemeenteleden lopen weg en strijken neer op een plek waar het evangelie weer gewoon geconsumeerd kan worden. Dappere gemeenteleden zullen blijven en ‘op hun plek’ komen.

Gemeenten die zichzelf belangrijker vinden dan de wereld zullen ophouden te bestaan. Gemeenten die de wereld belangrijker vinden dan zichzelf zullen groeien in relevantie en in omvang.
Wie durft?

Door Evert te Winkel

Initiatiefnemer van Vrijzinnig Evangelisch. Ooit een wat zurige bijna-ex-evangelische, inmiddels opbouwend-kritisch evangelisch. Probeert aardiger te zijn.

6 reacties op “De wereld is belangrijker dan de kerk”

“Het is geen wonder dat de wereld geen boodschap heeft aan de kerk”

Het is maar vanuit welk perspectief je het bekijkt. De enige plekken waar het Christendom an sich het moeilijk heeft is west-europa en in mindere mate noord-amerika. Je kunt zegen dat de kerken daar leeglopen, maar is het niet correcter om te stellen dat die gebieden, zowel demografisch als op een bepaalde manier ‘geestelijk’ leeglopen?

Het is goed om aansluiting te zoeken bij de huidige tijdsgeest, maar het is ook goed om te leren uit het verleden dat ál te nauwe aansluiting er voor kan zorgen dat je met die tijdsgeest ten onder gaat als ze plaats maakt voor een nieuwe.

In een Protestantse ecclesiologie houdt het switchen van kerk toch wat anders in als in de katholieke Kerk, maar toch… Waarom niet accepteren dat men leeft in gebrokenheid? Ik lees hierboven veel vanuit het ‘ik’-perspectief, maar wat betekend het voor de gemeente als je die verlaat?

Een beetje in de geest van Kennedy, vraag niet wat de kerk voor jou kan doen, maar wat jij voor de kerk kan doen. 😛

Idd is de Westerse wereld de enige plek waar de plek niet groeit, dat spreekt mijn betoog niet tegen, maar dat bevestigt juist wat ik zeg. Op de plekken waar de kerk groeit is zij niet op zichzelf gericht, maar missionair. De gemeente is minder belangrijk dan de rest van de wereld.

Je bewering dat hetgeen ik schrijf nogal op mijn eigen wensen gericht is omdat ik in de 1e persoon schrijf snijd geen hout.
Wat ik doe is het beschrijven van een waarneming, waarover ik vervolgens mijn gedachten de vrije loop laat.
Dat betekent niet per definitie dat ik daarmee op zoek ben naar vervulling van mijn eigen behoeften.

Wat kan ik doen voor de kerk?
Ik kan voordoen aan de kerk hoe het werkt!

“Op de plekken waar de kerk groeit is zij niet op zichzelf gericht, maar missionair.”

Dat woordje ‘missionair’ is wmb. een ‘incrowd’-dingetje. Ik zie het vooral gebruikt worden om de aandacht af te leiden van interne moeilijkheden. De ‘vlucht vooruit’ zou je het kunnen noemen. Ik weet wel dat juist op de plekken waar de kerk groeit, het loyaliteitsbeginsel heel belangrijk is. Kerklidmaatschap is daar, evenals in het vroege Christendom, belangrijker dan de ‘clan’ of zelfs je eigen familie.

Zoals gezegd; de Protestantse ecclesiologie is toch wezenlijk anders dan de katholieke, waar ik bekend mee ben. Maar wat ik van de CGK weet, is het een soort ‘left-over community’ waar je zowel bevindelijk Gereformeerden vind als bijna Evangelische gemeentes. Kennelijk is er daar toch veel ruimte.

“Wat kan ik doen voor de kerk?
Ik kan voordoen aan de kerk hoe het werkt!”

Als het gaat om de waarheidsvraag, dus of jouw kerkgenootschap al dan niet de ware leer leert, dan kan ik me het ‘stemmen met de voeten’ voorstellen, maar zoniet, is dit dan niet een heel mooi voorbeeld van hoe het ook anders kan:

http://www.youtube.com/watch?v=XstFc8QHNXA

Nou Anthony, als wij het hebben over dezelfde Jezus die opriep tot het ‘heen gaan en alle volken tot Zijn discipelen maken’ dan vraag ik mij af of het terecht is dat je dit zgn. ‘incrowd’-dingetje zo negatief bestempeld. Op mij komt het allemaal ook erg ongefundeerd over wat je zegt. Na de massale ontkerkelijking van de afgelopen decennia (vlucht achteruit?) voelen de kerken zich zo bedreigd dat ze maar aan het ‘zieltjes winnen’ slaan? Not! De kerk is ontstaan vanit Jezus missie om de wereld te bereiken en zal en kan slechts dan bestaan als zij voortzet waarmee Hij begon. Dat heeft niets te maken met het verhullen van de problemen die er intern zijn. Het legt de problemen die er intern zijn bloot eerder bloot. Een kerk die naar bten uitreikt en er van binnen een zooitje van maakt zal hopeloos door de mand vallen.

Vwb je opmerking over de CGK daarover schreef ik al dat er steeds meer ruimte komt, waarbij het nuttig is te vermelden dat niet alles wat er gebeurt door de Synode goedgekeurd kan worden. Blijkbaar gaat de ontwikkeling van de kerk meer vanuit het veld dan vanachter de vergadertafel. (gelukkig maar)

Ten aanzien van je alinea mbt ‘de waarheidsvraag’, die komt wat mij betreft een beetje uit de lucht vallen. Ik heb het nooit over de waarheidsvraag gehad in mijn artikel. Mijn betoog ging niet over waarheidsvragen maar over de (naar binnen)gerichtheid van de kerk. Over het ‘stemmen met de voeten’ heb je mij al helemaal niet gehoord.

Het is duidelijk genoeg dat we het met elkaar oneens zijn, en dat is prima.
Het artikel is niet bedoeld om te overtuigen, maar om aan te zetten tot nadenken. Er zijn veel te veel kerkgangers die vanuit hun doctrine meteen opstaan tegen een anti-geluid, daar kan je nooit veel wijzer van worden.