Categorieën
Kerk

Secularisatie geen virus, maar zegen

Bram van Dijk

De onderbouwing van Marius Noorloos voor zijn artikel Effectief vaccin tegen secularisatievirus is helaas uiterst mager. De auteur wil blijkbaar prikkelen door ontkerkelijking te vergelijken met een ziekte, maar onderbouwt onvoldoende.


“Dit proces heeft eveneens zijn weerslag op de maatschappelijke situatie, zoals bijvoorbeeld blijkt uit de sterke toename van polarisatie, geweld, verloedering en verslavingen. Het is zowel opmerkelijk als verontrustend, dat de secularisatie als eigenlijke oorzaak van de kerkelijke en maatschappelijke neergang vaak niet wordt onderkend.”

Daar moeten we het mee doen, vervolgens begint een lang betoog over hoe we die verderfelijke ziekte het meest effectief kunnen bestrijden. Maar de urgentie om überhaupt iets te gaan doen aan de secularisatie komt van deze passage, en daar zijn verschillende problemen mee.

1. Ik geloof niet zo in een ‘sterke toename’ van polarisatie, geweld, verloedering en verslavingen. Blijkbaar is het zo overduidelijk dat het poneren ervan genoeg is en hoeven er geen cijfers te worden gegeven. Maar als we gaan zoeken bij het CBS dan vinden we dat sinds 1989 zowel zwaar alcoholgebruik als zwaar roken zijn afgenomen. De cijfers gaan niet verder terug, maar laten voorlopig zien dat verslavingen juist lijken af te nemen.

Voor het aantal misdrijven gan de cijfers helaas slechts terug tot 2005, maar ook hier lijkt er sprake te zijn van een dalende trend in het aantal gewelds- en seksuele misdrijven per duizend inwoners.

Polarisatie is de afgelopen tien jaar misschien toegenomen, in ieder geval in de beeldvorming, maar als ik de verhalen over de tijd van de verzuiling moet geloven was dat toen veel en veel sterker. Nu gaan we met zijn allen gewoon naar de Turkse bakker, terwijl destijds je als katholiek niet naar de protestantse bakker ging en vice versa.

Dus ja, ik zie eigenlijk eerder een positieve dan een negatieve trend op dit soort zaken. De opmerking van de Noorloos lijkt vooral gebaseerd op een ‘vroeger was alles beter’ redenatie. En dan verwijs ik graag naar Prediker 7:10:

“En vraag jezelf niet af waarom het vroeger beter was dan nu. Het getuigt van weinig wijsheid als je daarnaar vraagt.”

2. Stel dat die trends naar meer verslaving en verloedering inderdaad kloppen, kunnen we dan inderdaad stellen dat die zijn veroorzaakt door secularisatie? De auteur stelt wederom zonder enige vorm van onderbouwing dat secularisatie de eigenlijke oorzaak is.

3. Er zijn wel meer trends die zijn ingezet sinds de Tweede Wereldoorlog en dus gelijk opgaan met de secularisatie. Denk aan meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen, minder discriminatie van homoseksuelen, toegenomen welvaart en toegenomen opleidingsmogelijkheden ook als je ouders niet zo rijk zijn. Zouden dat ook gevolgen zijn van de secularisatie dan? In dat geval lijkt de secularisatie mij een zegen.

Deze drie problemen maken dat de stelling dat secularisatie een virus is dat schadelijk is voor onze samenleving mijns inziens onhoudbaar is, het tegendeel is zelfs plausibeler. Daarmee vervalt de basis en de urgentie van het betoog van Noorloos. Misschien wil je alsnog secularisatie bestrijden omdat je zo blij bent met je geloof en dat aan anderen ook gunt, of als doel op zich, dan is de methode-Noorloos wellicht alsnog nuttig. Maar doe het niet om de maatschappij te verbeteren, want dan kun je je tijd en energie nuttiger besteden.

Lees hier het volledige manifest van Marius Noorloos.

Door Evert te Winkel

Initiatiefnemer van Vrijzinnig Evangelisch. Ooit een wat zurige bijna-ex-evangelische, inmiddels opbouwend-kritisch evangelisch. Probeert aardiger te zijn.

12 reacties op “Secularisatie geen virus, maar zegen”

Ik heb het artikel van Noorloos nog niet gelezen en zal dit nog even doen. Wat ik hier lees klinkt heel plausibel. Hoewel ik zelf ook graag de schuld van alles wat misgaat zou toeschuiven aan de heidenen, moet ik erkennen dat ook ik een zondaar ben en dus ook oorzaak. Helaas, het is niet anders. Mea Culpa.

Proficiat met dit artikel. Helemaal mee eens en van a tot z!

Ik voeg eraan toe dat veel kerkmensen aan de ziekte lijden om ‘het humanisme’ (en dus ook ALLES in de historische nasleep daarvan) als ‘per definitie anti-christelijk’ te zien.

– Erasmus was een christen èn humanist… de humanist die een wezenlijke aanzet gaf tot vertalingen van de Bijbel met zijn uitgave van de ‘Textus Receptus’. Maar zijn ‘Lof der Zotheid’ maakte duidelijk waarom seculrisering voor elke Godgelovige wenselijk en nodig was! Inzichten van een ‘christen’ die humanist werd uit zijn overtuiging!

– ‘Kerk’ in het Frans in ‘église’ en dat komt van ecclesia. Dit Griekse woord ‘ecclesia’ was geen ‘christelijk’ woord maar was ontleend aan de Griekse democratische traditie en betekende ‘zij die eruit geroepen zijn’ (eigenlijk ‘vertegenwoordigers, geroepen uit het volk’). De keuze van de eerste christenen voor precies dàt woord om daar hun eerste gemeenschappen mee te omschrijven… dat is zéér veelzeggend: dat IS seculier!!! Het zijn huizen waar ‘seculier’ geloofd en gehandeld werd met een ‘God’ die buiten beeld bleef en waaraan niet geofferd werd. Mensen kwamen daar los van religieuze praktijken. DAT was het hele ding!! Maar om het te zien moet je die ‘eerste christenen’ in confrontatie tot enerzijds jodendom en anderzijds polytheïsme verstaan.
De Romeinen verweten hen ‘a theos’ (tegen God en/of goden) te zijn.

– God geven wat God toekomt en de keizer wat de keizer toekomt IS seculier!!! Hoe zou dat ‘ziek’ kunnen heten!? Integendeel: het is van oorsprong zelfs een Bijbelse gedachte!

De woorden van prediker die je aanhaalt herhaal ik daarom graag:

“En vraag jezelf niet af waarom het vroeger beter was dan nu. Het getuigt van weinig wijsheid als je daarnaar vraagt.”

Het zijn in kerken vaak ouwe grommel-potten die zich ‘conservatief’ profileren en dingen willen conserveren die niet origineel Bijbels zijn. Zo staan zij als geen anderen de Blijheid van de Boodschap in de weg!

Halleluja, God is vrijzinnig!

Tegenover de Romeinse overheid waren de ‘ecclesia’ seculiere huizen/gemeenschappen. DAAROM werden zij ‘atheïsten’ (a theos) genoemd en DUS vervolgd!
De Romeinse staat was niet seculier, de ecclesia waren dat wél… maar het wordt nauwelijks nog begrepen omdat in de oudheid het ‘ongeloof’ (zoals wij dat kennen vanuit het Verlichte ‘mensbeeld van de waarneming’ (de mens als wezen dat voelt en denkt) geheel verschilt het mensbeeld in de Oudheid (de mens als iemand die voelt en denkt maar juist anders dan dieren, planten en materie ‘mens’ is omdat hij een vermogen heeft te ‘geloven’).
Uit het Nieuwe Testament erfden wij een ‘seculiere God’ om het menselijke ‘geloof’ (dat wat een mens anders maakt dan dieren, planten, materie) op te richten!
‘God’ had alle ‘religieuze praktijk’ afgeschaft in Christus. De ‘seculiere God’, zouden we Hem sinds de Verlichting kunnen omschrijven.
DAT is het Blijde aan de hele Boodschap!
Voor zover er een hemel bestaat moet je geloven dat je die cadeau krijgt… laat de zorg voor elkaar uw ‘redelijke eredienst’ zijn: seculiere huizen!

@Edwin,
Iedereen heeft eigen stokpaardjes. Ook jij mag die van jou hebben. Maar misschien is het opgevallen: Zeker de laatste tijd reageert er niemand meer op je. Dat komt omdat je, ongeacht het onderwerp, altijd jouw eigen stokpaardje berijdt: dat het christendom seculier is.
Als je meer ingaat op wat er in de artikelen of de reacties gezegd wordt, en dus niet steeds opnieuw hetzelfde verhaal vertelt, zul je zien dat je meer reacties krijgt. Dat is leuker voor jou en leuker voor anderen.

@Edwin – ik ben het ermee eens dat je telkens stokpaardjes berijdt. Ik had even de neiging om te reageren op je stukje ten aanzien van ‘ecclesia’ maar dacht meteen ‘zucht … laat maar’. Dat is mijns inziens niet wat je beoogt.
Ik vind je stokpaardje ‘afgeschafte religie’ best interessant, maar dan als startpunt voor een eigen zoektocht in deze materie. Als je mij vervolgens stelselmatig een in beton gegoten stelling door de strot blijft drukken komt het beklemmende (onvrije) gevoel van religie juist boven ipv dat je het eruit knuppelt. Inspireren en irriteren liggen dicht bij elkaar. Hou het bij het eerst;)

@ Marco & Vrijzinnig Evangelisch:

Het (Zuid-) Afrikaanse woord voor ‘hobby’ is ‘stokpaardjie’. Is dat dat niet grappig?
Ik vind het prima dat jullie tegen mijn ‘stokpaardje’ ingaan maar dat is juist niet wat jullie doen, hé. Neen: jullie suggereren dat dit om slechts ‘een’ visie gaat.
Kijk eens: ik wil gerust jullie fanaticus-van-dienst zijn maar om als ruimdenkende geesten (als jullie zijn!) mijn bekrompen eenzijdigheid en fanatisme te bestrijden, zouden jullie er met steekhoudende, rationele argumenten moeten tegenin gaan… maar zie: dat doen jullie dus niet.

En zodoende zal ik vooralsnog jullie bekrompen, eenzijdige fanaticus van dienst blijven die zegt dat God op Goede Vrijdag en eerder al alle religie afschafte.
Succes, broeders!

Uw ‘bekrompen, eng-geestige van dienst!’

Dus herhaal ik de stelling waar de Bijbelse literatuur op neer komt: het secularisme is niet alleen een zegen (voor de christenheid of de kerken) … het is gewoon Bijbels!

@Edwin
er is geen reden om jou te bestrijden of in te gaan tegen wat je zegt. Het is gewoon een oproep: Blijf in het vervolg ontopic. Doe mee met discussies, ga in op wat geschreven wordt, bekritiseer het. Wat je wil. Steeds dezelfde boodschap herhalen, ook als daar geen aanleiding toe is, is niet nodig en niet gewenst.

@ Vrijzinnig Evangelisch:

Niet ontopic? Jij zegt dat secularisme geen vloek maar een zegen is maar legt niet uit waarom. Ik leg wel uit waarom: omdat het Bijbels is… en dat laat ik zien in argumenten.
Wat is daar dan niet ‘ontopic’ aan.

Zal ik even niet ‘ontopic’ worden? In je andere artikel (over het CDA) van vandaag is het juist DIT inzicht (over het gegeven dat secularisme literair gezien geen uitvinding van Voltaire en Descartes is maar van de Bijbel!) dat het CDA zo hard nodig heeft om na decennia eens eindelijk JUIST te ‘herbronnen’… naar een origineel Bijbels secularisme!

Ik ben ‘ontopicker’ dan ooit, zou ‘k zeggen!

@ Vrijzinnig Evangelisch:

Haast de hele christenheid (CDA, CU, SGP… maar niet minder de kerken) laat zich politiek-maatschappelijk wegzetten als een gemeenschap die tegen secularisme is. Deze (nochtans on-Bijbelse!) grondhouding is de slechtste reclame voor de Bijbelse Boodschap ooit!
Het zijn zo de kerken en de ‘reguliere christenheid’ die hun eigenste ‘Blijde Boodschap’ het meest in de weg staan door zichzelf in een theocratisch hoekje te plaatsen waar de Bijbel niet in thuis hoort!

@Edwin,
Ongewtwijfeld zal jouw boodschap in sommige gevallen wél ontopic zijn. Er is ook ruimte voor jouw opvattingen. Maar uit ze alsjeblieft te pas en niet te onpas. Probeer alsjeblieft juist te reageren op wat gezegd wordt. Daar gaat het mij om, om niets meer.