God neemt onze vragen serieus

De PKN is niet van plan om het licht in de kerk uit te doen en de deur dicht te trekken. Daarvoor investeren zij in missionair werk, maar juist ook in de leden van de kerk. Om de leden van de PKN om te vormen in missionaire leden, schreef Nynke Dijkstra-Algra het boekje 10Eerlijke vragen over geloof.

Het boekje werd gratis en in groten getale uitgedeeld tijdens het Xnoizz Flevofestival, samen met de deodorant (pro-deo) van jongerenorganisatie JOP. Het boekje begint gelijk stevig met het behandelen van de theodicee, de vraag naar het lijden. Andere vragen zijn: ‘Waar komt het kwaad vandaan?’, ‘schepping of evolutie?’, ‘komen alle godsdiensten niet op hetzelfde neer?’ en ‘leidt geloof niet tot geweld?’

Het zijn goede vragen. Ik voel schroom om deze vragen al te snel te beantwoorden. Behalve de vraag of alle godsdiensten uiteindelijk op hetzelfde neerkomen trouwens. Wie zich enigszins verdiept heeft in om het even welke religies weet dat ze niet op hetzelfde neerkomen. Er zijn verschillen, de één meer diepgaand dan de ander. Of enige godsdienst, en welke dan, wáár is, is dan weer een andere vraag.

10Eerlijke vragen over geloof geeft hier wel antwoorden op. Dat kan je nooit goed doen en is daarom al prijzenswaardig. Het resultaat valt om eerlijk te zijn toch wel iets tegen, soms zijn de antwoorden wat teveel een antwoord. Vooral de koppen, een samenvatting van het antwoord, zijn soms wat misleidend. De vraag ‘Waar is God bij zoveel lijden in de wereld?’ wordt  in de kop beantwoord met: ‘Als iemand weet wat lijden is, dan Jezus wel’. Juist dit lijkt mij een vraag waar je beter bij kan zwijgen. De vrienden van Job hadden dit, tot zij begonnen te spreken, goed begrepen. Zij zwegen zeven dagen. De nuance zit in de korte beantwoording: “Daarmee (met Jezus’ overwinning van het kwaad, red.) is niet alles ‘opgelost’. Er blijven vragen.”

Vaker geven de koppen de nuance niet weer die in de stukken wel naar voren komt. Terwijl juist bij dit soort vragen het niet-antwoorden zo belangrijk is. Dit soort vragen moeten niet doodgeknuffeld worden, er moet op gekauwd worden, net zolang tot je iets vindt waarmee je een begin kan maken met een antwoord. Deze vragen vragen contemplatie.

Verwacht in het handzame boekje verder geen dichtgetimmerde betogen, maximaal twintig regels worden besteed aan per vraag, soms concreter dan anders. Een enkele keer wat defensief, met name de stukjes over wetenschap. Dat is niet nodig, hoe wetenschap en geloof samen een plek kunnen krijgen is heel goed uit te leggen. De hoofdstukjes over ‘Is niet alles relatief?’ en ‘Geloof en seks’ zijn het sterkst, beide geven een duidelijke standpunt, waarmee je het dus oneens kan zijn, maar laten tegelijkertijd heel veel open: “De bijbel pleit voor relaties in liefde en trouw. Zo zijn we zuinig op het cadeau van de seks.”

Naschrift: Voor alle duidelijkheid, het behandelde boekje 10Eerlijke vragen over geloof is een boekje met tweeëntwintig pagina’s een een nietje en moet niet verward worden met het boek Met hart en ziel, ’10 moeilijke vragen en hun antwoorden’. De eerste is een speciaal voor het Xnoizz Flevofestival bewerkte versie van de tweede, die onderdeel is van het Hart en ziel-pakket van het Missionair Werk van de PKN.

Met hart en ziel bevat dezelfde vragen, maar behandelt deze veel uitgebreider, met leerzame citaten uit de Bijbel, van Taizé en van de bekende Britse schrijver C.S. Lewis. Ook staan er verschillende erg mooie gedichten in. De grote klacht die ik bij het korte boekje heb, namelijk dat de vraag direct met grote letters een antwoord krijgt, geldt niet voor het grote boekje, dat ook in de volledige opzet ruimer is.

Evert te Winkel