Geen vieze spelletjes voor de macht

De derde zetel van de SGP komt mede doordat de SGP het goed doet onder jongeren. Jongeren en de SGP, voor velen lijkt het een bijzondere combinatie, maar is het dat ook? ‘De SGP is een betrouwbare partij, je weet waar ze voor staat. Dat spreekt jongeren aan’, zeggen verschillende jonge SGP-stemmers.

Door: Willem de Gelder

“De SGP waait niet met alle winden mee om stemmen te krijgen, dat vind ik fijn”, vertelt Inge (20), studente criminologie die in september SGP stemde. Ze behoort tot een reformatorisch kerkgenootschap, de traditionele achterban van partij. Ze geeft toe dat dat haar beïnvloedde: “In mijn omgeving wordt veel SGP gestemd, dus dan ga je automatisch in die richting denken.” Voor Boaz (20), student biofarmaceutische wetenschappen, is dat anders: in zijn omgeving stemt bijna niemand SGP, maar hij wel. “Je weet tenminste dat ze doen wat ze zeggen. Ze spelen geen vieze spelletjes voor de macht.”

Nieuwe kiezers
Dit laatste is volgens Jacques Rozendaal (28), voorzitter van de SGP-Jongeren, een van de hoofdredenen waarom de SGP het zo goed doet. “Een betrouwbare partij, je weet waar ze voor staat. Die duidelijkheid spreekt jongeren aan.” De SGPJ voerde een eigen jongerencampagne waarin dit ook naar voren kwam. “Jongeren willen weten waar ze aan toe zijn. Studeren, eerste baan, eerste huis, gezinnetje, op wat voor politieke vragen letten die mensen? Daar hebben we op ingespeeld.”

De campagne legde de partij in ieder geval geen windeieren. De SGP behaalde ruim dertigduizend stemmen meer dan in 2010 en sleepte voor het eerst in tien jaar een derde zetel binnen. “Van 2 naar 3, dat is een groei van vijftig procent,” glundert Rozendaal. Volgens de voorzitter is de derde zetel behaald door meer stemmen van buiten de traditionele reformatorische achterban. Hij denkt dat er ook andere conservatieve christenen zijn binnengehaald, zoals hervormden of katholieken. Daar zitten ook jongeren bij, daar is hij zeker van. “Tijdens de scholierenverkiezingen zijn we spectaculair gegroeid, dat zegt wel iets.”

Begrip en zichtbaarheid
Hans Vollaard, politicoloog aan de Universiteit Leiden en SGP-kenner, denkt dat het aantal stemmen van niet-refo’s wel meevalt. “In reformatorische kringen bevinden zich relatief veel jongeren en doordat de SGPJ ook campagne voert, houden ze die binnenboord”, zegt hij. Toch heeft de SGP ook wel buiten de achterban stemmen behaald. “Ze hebben een grotere nadruk kunnen leggen op de partijpolitiek. Ze mochten immers meepraten met het kabinet, maar hebben niet hun profiel verloren. Dat heeft begrip en zichtbaarheid opgeleverd.”

Die zichtbaarheid is ook volgens Jacques Rozendaal een stemmentrekker. “Tot een paar jaar geleden verschenen onze Kamerleden nauwelijks in de media. Nu dat niet meer zo is, weet de partij zich veel beter neer te zetten.” Kees van der Staaij was aanwezig bij verschillende televisiedebatten en de SGP voerde uitgebreid campagne via Facebook en Twitter. “Jongeren zijn daar heel actief, dus ze zien ons.”

Bedreigde minderheid
Toch kwam de SGP de afgelopen jaren ook een aantal keer negatief in het nieuws. Een paar weken voor de verkiezingen ontstond er een media-rel om een uitspraak van Van der Staaij over abortus na verkrachting. Hoewel de reacties zeer negatief waren, denkt Rozendaal dat het een positieve uitwerking heeft gehad. “Het liet zien dat christelijke standpunten en vrijheden steeds meer onder vuur komen te liggen. Dit kan voor mensen juist een reden zijn om op de SGP stemmen, als een soort proteststem.”

Rozendaal denkt dat hetzelfde geldt voor het verbod op het vrouwenstandpunt, dat werd opgelegd door het Europees Hof van de Rechten van de Mens. Hans Vollaard bevestigt dit: “In de achterban zijn de meningen hierover sinds jaar en dag verdeeld, maar iedereen vindt wel dat er ruimte moet zijn voor dit soort standpunten.” Uit onderzoek blijkt dat refo’s zich een bedreigde minderheid voelen en dit soort gebeurtenissen voedt dit alleen maar, denkt Vollaard.

Voor Inge en Boaz is abortus in ieder geval een belangrijk thema, zeker na de abortusrel. “Ik schrok nogal van de reacties”, vertelt Boaz. “Het leek alsof iedereen ineens tegen christenen was. Dan voel je je er toch persoonlijk bij betrokken.” Voor Inge zijn dit soort medisch-ethische punten het allerbelangrijkst. “Van bijvoorbeeld de economie heb ik niet zoveel verstand,” zegt ze, “maar dit soort christelijke normen en waarden, daar gaat het voor mij om.”

Boaz vindt economisch beleid wel belangrijk. “Ik ben best wel rechts. De VVD was voor mij de tweede keus.” Inge zou eerder voor de ChristenUnie gaan. “Die zijn ook tegen abortus en euthanasie.”

Spannende vragen
De komende jaren zal de SGP met drie zetels vertegenwoordigd zijn in de Tweede Kamer. Die zetel behouden, zal niet makkelijk zijn, vreest Jacques Rozendaal: “Tweehonderdduizend stemmers bij je houden is lastig. Hoe bedien je zo’n brede groep? Kun je je grondslag behouden, je boodschap, je presentatie? Dat worden spannende vragen.”

Hans Vollaard moet het ook nog maar zien: “De kiezers die je wint, kun je ook zo weer kwijtraken.” In ieder geval zal er hard gewerkt moeten worden, denkt Rozendaal. “We zullen ons meer dan ooit moeten bewijzen.” Of dat gaat lukken, zal de toekomst leren.

Willem de Gelder studeert journalistiek en schrijft onder meer voor De Linkerwang en Sleutelstad.