Categorieën
Boekbesprekingen

Het einde van de Grote Woorden? Recensie Staat Geschreven

In dit vlot geschreven en prettig leesbare boekje geven Jaap Marinus en Erik Drenth hun visie op geloven, theologie en de kerk anno 2102. Beide auteurs zijn ook bekend van hun gelijknamige site StaatGeschreven.nl, waarin ze wekelijks een Bijbeltekst behandelen, meestal vanuit een (soms gekunsteld) tegengesteld standpunt.

Een vergelijking maken met de website gaat niet op, omdat dit boekje meer diepgang heeft, persoonlijker is en ook de lezer probeert uit te dagen om zelf na te denken over de onderwerpen die worden behandeld. De lezer zal soms dingen herkennen van de levensverhalen en ‘geloofsavonturen’ van Jaap en Erik, maar zelfs als dit niet zo is, biedt het genoeg stof tot nadenken.

Ontgroeid
Het boek bestaat uit drie hoofdstukken getiteld Geloof in het verleden, Geloof in het heden en Geloof in de toekomst, waarin ze in dialoogvorm beginnend vanuit een Bijbeltekst hun visie op die tekst en de betekenis voor vandaag de dag geven.

De oorspronkelijke tegenstelling vrijzinnig-orthodox zijn ze inmiddels ontgroeid en hun verschil in visie komt voornamelijk voort uit hun verschillende persoonlijkheden, waar Jaap de impulsieve ‘ socializer’  is, is Erik de meer ingetogen ‘ intellectueel’, maar die elkaar in hun jarenlange vriendschap altijd goed hebben aangevuld. Beiden hebben ook theologie gestudeerd, wat duidelijk te merken is in het boekje en de levensvragen waar ze tegenaan zijn gelopen.

Voor mij was het vooral interessant om te ontdekken wat die studie met hun geloofsleven heeft gedaan, omdat met name in de meer conservatievere evangelische hoek, waar de auteurs en ik allebei uit voort komen, nogal ambivalent wordt aangekeken tegen een studie theologie. Erik schrijft dat hij al snel zijn gevoel voor roeping kwijt raakte en zelfs bijna atheïst was geworden, ware het niet door de goede invloed van zijn vriend Jaap.

Ruimte en twijfel
Centraal staat de toekomst van christelijk Nederland voor beide auteurs. Die toekomst zien ze rooskleurig in, maar niet in de huidige vorm. De kerk heeft behoefte aan naastenliefde (Jaap) en gemeenschap (Erik), maar de Grote Woorden zitten nu nog in de weg, waarmee de stelligheid van vooral het conservatieve deel van de kerk wordt bedoeld. De Grote Woorden passen niet meer in deze postmoderne cultuur, waar een afkeer is ontstaan van een absolute waarheid en normen die je aan anderen op mag dringen.

De Grote Woorden laten ook weinig ruimte voor twijfel en echt contact met mensen. Een pleidooi voor meer ruimte voor twijfel en onzekerheden is zeker niet nieuw, maar mijn indruk is dat nog niet iedereen daar tegenwoordig mee om kan gaan of aan toe is. Dat onderwerp bespreekbaar stellen is zeker zinvol, al zijn Jaap en Erik niet de eersten die dit doen.

Beroepstwijfelaar Boele Ytsma wordt met enige instemming genoemd, als een voorbeeld hoe het kan, maar niet noodzakelijk op identiek wijze. Twijfel is geen doel, maar een middel, zeggen de auteurs. Twijfel kan helpen om vragen te stellen, te inspireren en ervaring op te doen.

Hemel
Het spannendste gedeelte is waar Erik en Jaap van mening verschillen over het feit of er een hemel (pfd) is en hoe belangrijk dat voor je leven nu is. Met de conclusie van beiden om meer van het leven nu te genieten kan ik van harte instemmen. Dat staat los van het feit of er wel of niet een hemel is en hoe we de eeuwigheid nuttig en zinvol kunnen doorbrengen zonder ons te vervelen.

Om de mening van de auteurs te bevestigen wordt met zekere regelmatig geciteerd uit een onderzoek dat Jaap heeft gedaan als afronding van zijn studie. Een link naar de hele studie zou wel beter zijn geweest, omdat de citaten soms uit de context van het onderzoek lijken te zijn genomen. De samenvatting van het onderzoek staat als bijlage in het boek opgenomen. Voor degenen die dit boek met plezier zullen gaan lezen (en ik hoop de meesten), zal dit onderzoek waarschijnlijk ook interessant zijn.

Ook herken ik de ervaring van de auteurs dat als je je gaat ontwikkelen (bedoeld wordt op theologisch gebied) en je leert om je verstand meer te gebruiken, dit zeker van invloed is op je geloof, waarmee ze de zwakte en oppervlakkigheid van de evangelische beweging bekritiseren.

Helaas blijkt dat velen zich daar toch prettig bij voelen en geen kritische vragen durven te stellen. Voor hen is dit boek niet bedoeld (of misschien juist wel!). Voor ieder ander die zijn geloof en medemens serieus neemt, is dit boek beslist een aanrader. Want de toekomst van de kerk bepalen we met elkaar. Met of zonder de Grote Woorden. Want helemaal zonder kunnen we ook niet.

staat geschreven, jaap marinus, erik drenth

Staat Geschreven, De zeven zekerheden
Jaap Marinus en Erik Drenth,
Pagina’s: 96
prijs: € 9.95
Uitgever: Ark Media

Door Mark Peter van der Bijl

Mark Peter van der Bijl deed naast zijn werk als ict-er een masterstudie Theologie aan de Vrije Universiteit. Eerder studeerde hij in deeltijd Godsdienst Pastoraal Werk aan de CHE in Ede. Van der Bijl geeft in de avonduren les aan een theologische opleiding. Ook is hij auteur van het boek Profetie in context.

3 reacties op “Het einde van de Grote Woorden? Recensie Staat Geschreven”

“De Grote Woorden passen niet meer in deze postmoderne cultuur, waar een afkeer is ontstaan van een absolute waarheid en normen die je aan anderen op mag dringen.”

Mwah… vijftien jaar geleden misschien. Kijk eens naar de opkomst van het populisme, mensen snákken naar Grote Woorden, of ze nu waar zijn of niet, dat doet er niet eens toe. 😉 Mensen hebben gewoon (nog) geen trek in het Christendom, dat is waar, maar dat is genuanceerd iets anders.

Nochtans is ‘het’ vrijzinnig Protestantisme een stuk consequenter dan ‘het’ orthodox Protestantisme, dat dan weer wel. De standpunten van b.v. Drenth waren in de kern al in het Nominalisme aanwezig. En wat is de volgende stap? Deisme dunkt me.

Dus het gaat om ‘echt contact’? Maakte Jezus ‘echt contact’ toen hij zei: ‘Volg Mij’? Maakte Hij echt contact toen Hij zei dat Hij de enige weg tot de Vader was? Maakte Hij echt contact toen Hij de verkopers de tempel uitdonderde? Toen Hij zei dat wie niet voor Hem was, tegen Hem was? Wie echt contact (en daarmee doel ik op de moderne invulling van die twee woorden) tot religie verheft binnen een lieve gemeenschap zal Christus vroeg of laat moeten verlaten. En dat is precies wat Erik heeft gedaan en Jaap volop mee bezig is.