Ook ik lees weleens de krant. En ik kijk naar het nieuws op de televee. En ook ik zie dat die keren dat een christen ‘als christen’ of een christelijke organisatie in het nieuws komt, dat meestal niet erg positief is. Het toestaan van homoseksuelen bij de staff van World Vision en het schielijke terugtrekken daarvan is het meest tenenkrommende van de recente voorbeelden. En ik snap dus dat Herman Wegter zich afvraagt of het anders kan. Of een zoektocht naar een nieuw christendom de oplossing is, is voor mij de vraag.
Voor het project 7keer7 gaat Wegter op een roadtrip op zoek naar het christendom van de toekomst. Dat klinkt fraai en mijn essaybundel (dit is geen reclame, het duurt zeker tot het najaar voor de bundel uitkomt) die inmiddels in de steigers staat, past in hetzelfde straatje. Er is ook een verschil: Waar in mijn essaybundel zowel stemmen aan het woord komen die zeggen: het moet nieuw, het moet anders, als mensen die zeggen: we moeten terug naar de bron van het christendom en alles daar tussenin, begint de Herman Wegter eigenlijk al meteen met zeggen: Dit christendom is niet goed, het moet anders:[aesop_parallax img=”http://vrijzinnigevangelisch.nl/wp-content/uploads/2014/03/Herman-Wegter-e1396003311473.jpg” height=”600″ parallaxbg=”on” floater=”on” floaterposition=”center” floateroffset=”50 px” floaterdirection=”up” captionposition=”bottom-left” lightbox=”off”]
Ik zit al mijn hele leven in het christelijke wereldje, maar dik een jaar geleden begon ik me er steeds minder senang bij te voelen. […]Als het christendom in Nederland vastloopt – kerken stromen immers leeg –, laten we dan opnieuw beginnen.”
Hervormen
Wegter stelt gelijk een wel heel forse diagnose, de kerken lopen weliswaar leeg (toch?) (is dat geen blessing in disguise?) en ik snap dat daar zorgen om zijn, maar dat rechtvaardigt nog niet de bewering dat het christendom vastloopt. Er zijn goede sociologische redenen te geven waarom het christendom nu aanhang verliest en ook waarom groei in de toekomst in de lijn der verwachting ligt. Niet dat de situatie niet zorgelijk is, dat is die wel, maar na onstuimige groei van het christendom van 1850 tot 1950 is de rek er ook wel uit en ligt krimp voor de hand. Je kan niet altijd blijven groeien. De christelijke kerk komt in de marge terecht, zal daar voorlopig blijven en zal alleen al daardoor aan slagkracht winnen.
Dat de kerk en het christendom moeten hervormen: Zeker! Elke tijd heeft zijn eigen noden en semper reformanda enzo. Maar die hervorming is niet nodig omdat de kerk in nood komt, als dat al zo is, maar omdat God ervoor gekozen heeft zijn waarheid over eeuwen verspreid te openbaren.
Het is zo vermoeiend om te zien hoe christelijke voormannen en vrouwen het christendom menen te moeten redden en dat doen door eerst vooral af te geven op het christendom. En belangrijkste bezwaar: Het christendom is niet tolerant genoeg!!! Het christendom moet minder veroordelend, vindt Wegter en dat is precies wat ook Monique Samuel schrijft in Christendom 2.0.
Tolerant
Herman Wegter zegt over zijn afkeer:
Twee dingen die ik al noemde: de nadruk op wat je gelooft en het oordeel van christenen. Geloof jij dat de aarde in zes keer 24 uur geschapen is? […] Pas als je genoeg vinkjes hebt, ben je christen. Het zou fijn zijn als we daarmee kunnen stoppen. Net als met oordelen. Op straat spreek ik veel mensen die door veroordelende christenen zijn afgehaakt. Zoals een dochter van gescheiden ouders die weg is uit de kerk, omdat de gemeente haar vanwege die scheiding veroordeelde. Ik geloof dat de essentie van het christelijk geloof is dat je juist níet oordeelt.”
Als de essentie van het christelijk geloof is dat je juist niet oordeelt, dan zullen we toch eens een hartig woordje met Jezus moeten gaan spreken. En met Paulus. Zou het niet kunnen dat we veel te veel onze eigen postmoderne ideeën projecteren op de woorden van Jezus? Is het niet onze eigen afkeer van morele oordelen die we in de woorden van Jezus teruglezen?
Wat een verlies zou het zijn als de christelijke morele oordelen zouden sneuvelen bij een ‘christendom 2.0’! Als wij het christendom aanpassen aan onze wensen, kan het christendom ons dan nog wel aanpassen aan haar wensen? Ik snap die afkeer van morele oordelen, zeker die van het christendom: die morele oordelen zijn er niet slechts om de ander te bekeren, maar ook mij. En daar ligt de pijn: veel christenen hebben vooral naar anderen gewezen. Dat doet Wegter hier trouwens zelf ook!
[aesop_image img=”http://vrijzinnigevangelisch.nl/wp-content/uploads/2014/03/Kerkruine.jpg” imgwidth=”400″ caption=”.” credit=”freedigitalphotos.net, artur84″ alt=”freedigitalphotos.net, artur84″ align=”center” offset=”2 px” captionposition=”left” lightbox=”off”]
We zullen moeten accepteren dat er christenen zijn met opvattingen die wij verafschuwen en dat deze christenen daarom niet minder christelijk zijn. En dat onze opvattingen van tien, twintig, dertig jaar geleden gevaarlijk dicht bij die afschuwelijke opvattingen liggen. Ik snap de afkeer van gemakkelijke morele oordelen. Vaak is moraal en niet genade als deur naar God voorgesteld. Maar: geen genade zonder oordeel en geen oordeel zonder morele grenzen.
Bescheidenheid
Om Gods en Jezus’ morele oordelen van betekenis te laten zijn voor onszelf, want daar dienen ze toch toe, hebben we introspectie voor nodig. Ja, die introspectie was er zeker tijdens zijn ziekteperiode, “wat ik heb geleerd, is dat ik nergens recht op heb,” maar daarna wil hij toch wel erg graag evangeliseren:
Weet je, mijn doel is verandering in gang zetten. In de maatschappij, maar ook bij mensen.”
Jongens, jongens, zou wat meer bescheidenheid niet sieren? Ik dacht dat het christendom gierend vastliep en de kerkbanken in rap tempo leger raakten. Ik dacht dat als we nu geen ferme koerswijziging zouden kiezen het Nederlandse christendom als een nachtkaars uit zou gaan. Gaan we nu plots de maatschappij wonderbaar transformeren?
Het ligt veel genuanceerder. Het christendom bestaat veertienhonderd jaar in Nederland, het hoeft morgen nog niet gered te worden.
Ik word ook enthousiast van initiatieven als de Vluchtkerk en de inmiddels vele opvolgers daarvan, ik zie ook hoe ontzettend veel christenen betrokken zijn bij voedselbanken en bij het werk met dak- en thuislozen. Christenen zijn betrokken bij allerhande maatschappelijke initiatieven. Dat is niet om het christendom te redden!
Ik word ook enthousiast als ik zie hoe christenen bezig zijn met persoonlijke spiritualiteit, met beleving, met verinnerlijking van hun geloof. En ik zie hoe zij daar vol enthousiasme over vertellen. Dat gaat het christendom niet redden en dat hoeft ook helemaal niet!
Zowel de evangelischen, zoals ik, als de gereformeerden waar de Evangelische Omroep uit voortkomt, hebben zichzelf de afgelopen tientallen jaren veel te serieus genomen. Gods Geest waait wel. Je zegt het zelf al: “maar naastenliefde is soms niets meer en niets minder dan een kopje koffie met de eenzame buurvrouw.” Laten we alsjeblieft gewoon onszelf zijn, onze worsteling met ons geloof en met de kerk laten zien en vooral niet denken dat wij het christendom moeten heruitvinden. Dan gooien we het kind weg en koesteren we het badwater.
Update 29 maart 14.15 uur:
Laten we zeggen dat deze groei van het aantal theïsten louter op het conto van de islam te schrijven is, 4 procent betekent: 40.000 per 1.000.000 inwoners. Als je rekent met 15.000.000 inwoners heb je het over een groei van 600.000. Zoveel moslims zijn er in die periode niet eens naar Nederland geëmigreerd. Maar laten wat dat wel voor de gein veronderstellen: dan nog is de krimp van het christendom heel erg beperkt gebleven. Hieronder de pdf:
[aesop_document type=”pdf” src=”http://vrijzinnigevangelisch.nl/wp-content/uploads/2014/03/Godsdienstige_veranderingen_in_Nederland.pdf” caption=”bron: SCP.nl”]
Één reactie op “Het geloof is niet in nood, Herman Wegter”
De essentie van geloof is psychologie. Naarmate deze kennis vordert verdwijnen de Goden. Herhaal je droom en creëer je God. Een nieuwe zekerheid die je met hand en tand verdedigt. Daarom zijn gelovige mensen niet eerlijk over hun twijfels, hetgeen bij anderen weer vraagtekens oproept. Ieder probleem heeft zijn eigen god.