Categorieën
Kerk

Gods willekeur

Alle levende wezens zijn kansloos als een meteoriet valt of een groep Hollanders je eiland bezoekt. Foto: British Library
Alle levende wezens zijn kansloos als een meteoriet valt of een groep Hollanders je eiland bezoekt. Foto: British Library

Kern van de welbekende evolutietheorie is dat sommige dieren en planten erin slagen om nageslacht voort te brengen en zo (een deel van) hun natuurlijke eigenschappen overdragen, anderen sterven voordat het kroost verschijnen kan. Hun natuurlijke eigenschappen sterven uit. De evolutietheorie schrijft in wezen slechts voor welke soorten in geen geval blijven bestaan: dieren en planten die écht niet geschikt zijn voor hun leefomgeving. Dat veel dieren en planten zonder nageslacht omkomen omdat zij door een zeker toeval op het verkeerde moment op de verkeerde plaats zijn, is niet iets waar de evolutietheorie veel mee kan. Ook het best aangepaste wezen is kansloos tegen een neerstortende meteoor.

De traditionele protestantse leer van de uitverkiezing (Luthers felle discussie met Erasmus over de vrije wil geeft hier een meer dan prachtig voorbeeld van) is niet veel anders: God heeft al van voor de schepping voorkennis wie wel en niet gered zal worden. Hoe je je ook ge- of misdraagt, in het licht van de eeuwigheid maakt het niets uit. Sola gratia. Zelfs de meest vrome staat kansloos zodra Gods beslissing vaststaat.

Kan een liefdevolle God ons echt zoveel keuzevrijheid ontzeggen? Zowel bij de evolutieleer als bij de leer van de (dubbele) uitverkiezing, zullen we ons af moeten vragen hoe deze leer past bij het karakter van God, voordat wij ons deze leer toe-eigenen of deze verwerpen. Past deze willekeur bij de God die wij kennen?

Als we alleen kijken naar de liefde van God, kunnen we dat volgens mij alleen ondubbelzinnig afwijzen: Willekeur in dit leven of in het eeuwig leven is niet liefdevol.

Maar niet als we Gods grootheid en almacht in ogenschouw nemen. Een god zo groot als de Heer redt wie hij redden wil. Onze goedheid heeft hij daarvoor niet nodig. En deze willekeur (bij de uitverkiezingsleer) kan ook zorgen dat mensen die dat niet verdienen, toch gered worden. “Genade zo oneindig groot dat ik die ’t niet verdien, het leven vond, want ik was dood -en blind, maar nu kan ’k zien-.” En God is groot genoeg om in zijn goedheid te kiezen wie hij kiest. Voor hem is het niet willekeurig.

“We zijn geworpen,” citeerde ik al eerder. Wij werden zonder keuze geboren op aarde, op een plek die wij niet kozen, in een gezin dat wij niet kozen, met talenten, capaciteiten en handicaps die wij niet kozen. En toch zullen we het ermee moeten doen. Net als het aardse leven komt het eeuwig leven via enige willekeur tot ons. Maar zelf noem ik het liever een lot uit de loterij.

Voor de Gastendienstkrant van 15 februari 2015, 11.00 uur in evangelische gemeente Berea De Maten, de Heemgaard, Heemradenlaan 125, Apeldoorn. Koffie en thee staan vanaf 10.30 uur klaar. Zie hier de officiële uitnodiging:

uitnodiging gastendienst 2uitnodiging gastendienst 1

Door Evert te Winkel

Initiatiefnemer van Vrijzinnig Evangelisch. Ooit een wat zurige bijna-ex-evangelische, inmiddels opbouwend-kritisch evangelisch. Probeert aardiger te zijn.

2 reacties op “Gods willekeur”

@EvertWinkel

Dit soort stukken moet je schrijven vanuit een diep ellendige situatie. Dit is gewoon een slecht doorleeft stuk. Sowieso raad ik je niet aan om over keuzes of keuzevrijheid vanuit een voorbeeldpositie te schrijven voor je zestig bent indien je geen oorlog, verkrachting, geestelijke- of lichamelijke mishandeling hebt meegemaakt. The brains en het schrijven heb je. Nu nog ervaring en je plaats kennen. Je Hard maken voor weduwe en wezen in m.i christelijker dan je verdediging voor christelijke levensbeschouwing.

“Maar zelf noem ik het liever een lot uit de loterij.”
Ja, jij wel ja. Wat op tegen dat er mensen zijn die het anders zien? Dan raad ik je aan om Jezus te verwerpen en terug te gaan de bron en richt een synagoge op.

@Derk

Waarom kan je dit soort stukken (welk soort stukken? Columns?) alleen schrijven vanuit een diep ellendige situatie? En waarom zou het feit dat ik iets op een bepaalde manier zie (‘lot uit de loterij’) impliceren dat anderen er niet op een andere manier tegenaan mogen kijken? Ik stel in mijn stuk vooral vragen, waarbij mijn voornaamste punt is dat de eventuele aanvaarding van evolutie of uitverkiezing invloed heeft op ons godsbeeld en dat in de doordenking van evolutie of uitverkiezing ook over het godsbeeld nagedacht moet worden. Als mijn column iets is, dan is het wel het aanvaardbaar maken van evolutietheorie voor mensen in mijn gemeente die daar zelf grote moeite mee hebben. Geen verdediging van het christelijk geloof, maar een verbreding van het denken.